Giht ili podagra jeste vrsta artritisa odnosno upale zglobova za koju su stari Egipćani znali još u dvadeset sedmom veku pre nove ere. Hipokrat, grčki lekar ju je u petom veku pre Hrista nazvao „bolešću bogatih ljudi“. Mnoge poznate istorijske ličnosti borile su se sa ovom bolešću: slikar Leonardo da Vinči, engleski vladar Henri VIII, makedonski kralj Aleksandar Veliki, moreplovac Kristofer Kolumbo, naučnici Čarls Darvin i Isak Njutn.
Nastanak gihta
Pojavu gihta izaziva mokraćna kiselina, supstanca prisutna u krvi i drugim telesnim tečnostima. Mokraćnu kiselinu proizvodi telo i bezopasna je u normalnim okolnostima. Višak ove supstance se kroz urin i izmet izbacuje iz organizma. S vremena na vreme, nivo te kiseline se može povisiti i formirati sitne kristale. Kristali mokraćne kiseline talože se u zglobovima, iritiraju tkiva u zglobovima i izazivaju upale, otoke i bolove – jednom rečju napade gihta.
Najčešće se giht javlja na zglobu nožnog palca ali se može pojaviti i na drugim zglobovima: kolenu, laktu, gležnju, ručnom ili zglobu na gornjem delu stopala.
Zbog čega dolazi do povećanja količine mokraćne kiseline u krvi
Uobičajeno, u organizmu vlada balans između količine mokraćne kiseline koja se proizvodi i one koja se kroz izmet i urin izbacuje iz tela. Time se količina mokraćne kiseline u krvi i drugim telesnim tečnostima drži pod kontrolom. Međutim, bubrezi ljudi obolelih od gihta ne izbacuju dovoljno kiseline kroz urin čime se količina mokraćne kiseline u krvi povećava, odnosno dolazi do hiperurikemije. Sve ostale funkcije njihovi bubrezi obavljaju normalno.
Kod nekih ljudi do hiperurikemije može doći i zahvaljujući nekim drugim faktorim kao što su konzumacija preterane količine alkohola, nedostatak vitamina C, konzumacija pića koja sadrže visok procenat šećera, konzumacija namirnica bogatih purinima, korišćenje pojedinih medikamenata, prevelika telesna težina ili drugi zdravstveni problemi.
Koji su simptomi gihta?
Giht se obično manifestuje u napadima koji se razvijaju brzo, u vremenskom periodu od nekoliko sati. Ti napadi uzrokuju oštre bolove u jednom zglobu. Najčešće je to zglob nožnog palca. Ponekad se napadi javljaju u dva ili više zglobova.
Simptomi napada podagre jesu povišena telesna temperatura, bolovi jakog intenziteta, otok i crvenilo u predelu zglobova. Bol ponekada može biti toliko jak da napadnuti zglob povređuje dodir sa bilo čim. Mnogi ljudi oboleli od gihta kažu da je čak i dodir čaršafa sa upaljenim zglobom izuzetno bolan.
Napadi gihta traju od sedam do deset dana, ali ako se ne leče mogu trajati i duže. Nedelje, meseci, a ponekad čak i godine mogu proći između dva napada. Pojedini ljudi oboleli od gihta dožive samo jedan napad u životu.
Koliko je giht opasan?
Napadi gihta dođu i prođu. U najvećem broju slučajeva ne ostave nikakve ozbiljne posledice. Međutim, ukoliko su oni učestali može doći do oštećenja zglobova. Kristali mokraćne kiseline u malom broju slučajeva mogu formirati kamenje u bubregu ili izazvati oštećenja tog organa. Kristali takođe mogu formirati i podkožne čvoriće – tofuse. Oni su po običaju bezopasni i bezbolni, ali se stvaraju na nezgodnim mestima poput laktova, ivica ušiju ili na krajevima prstiju. S vremena na vreme, tofusi se inficiraju i upale.